NAHİV
Arapça’da emir fiil çekimi
Arapça’da emir fiil çekimi kuralları:
- Fiil-i Muzari (Şimdiki Zaman Fiili) Tablosundan Türetilir:
- Emir fiilleri, muzari fiilin ilk harfi (muzaraat harfi) atılarak oluşturulur.
- İkinci harfin harekesi ‘ötre’ ise ‘ötre’li, değilse ‘kesra’lı elif eklenir.
- Son harfin harekesi ‘cezim’ yapılır.
Örnekler:
- Yardım etmek anlamındaki “نَصَرَ” (nasara) fiilinin emir çekimi:
- Erkek için: اُنْصُرْ (unṣur)
- Bayan için: اُنْصُرِي (unṣurī)
- Oturmak anlamındaki “جَلَسَ” (jelasa) fiilinin emir çekimi:
- Erkek için: اِجْلِسُ (ijlisu)
- Bayan için: اِجْلِسِي (ijlisi)
- Hemze (Elif) İçeren Fiillerde Dikkat:
- Bazı emir fiilleri başında hemze (elif) içerir. Bu durumda hemze düşer.
- Örneğin: “خُذْ” (ḫuḏ) (Al) fiilinin emir çekimi: يَأْخُذُ (yaḫuẓu)
- Olumsuz Emir (Nehiy Lâ’sı):
- Fiilin başına لا (la) getirilerek olumsuz emir yapılır.
- Örneğin: “لا تَنْصُرْ” (la tanṣur) (Yardım etme) fiilinin emir çekimi: تَنْصُرُ (tanṣuru)
- Emr-i Gâib (Görünmeyen Emir):
- Muzari fiilin başına ل (lam) harfi getirilip, fiil cezmedilir.
- Örneğin: “لِيَكْتُبْ كُلُّ طَالِبٍ اسْمَهُ فِي هذِهِ الوَرَقَةِ” (liyaktub kullu ṭālibin ismahu fī hāḏihi al-warqah) (Her öğrenci ismini bu kağıda yazsın) cümlesi.
- Cümlenin Bağlamına Göre Okuma:
- Başında hemze (elif) olan fiillerde, cümlenin bağlamına göre okuma yapılır.
- Sondaki cezimli harf de sonrasında gelen kelimeye ‘kesra’ ile geçiş yaparak okunabilir.