NAHİV
Arapça Müennes İsimler
Arapça Müennes İsimler:
Müennes İsimler Nedir?
Arapçada, isimlerin cinsiyeti olduğu gibi, Türkçe’deki gibi. Müennes isimler, dişi cinsiyeti ifade eden isimlerdir. Bu isimler, genellikle bir nesneyi, canlıyı veya kavramı dişi olarak tanımlar.
Müenneslik Alametleri
Bir ismin müennes olduğunu anlamak için bazı belirtiler vardır:
- Ta-i Tenis: İsimin sonuna gelen “ة” harfi, genellikle isme müenneslik anlamı katar. Örneğin: “فتاة” (kız).
- Elif-i Tenis: İsimin sonundaki “ى” harfi, ismin müennes olduğunu gösterir. Örneğin: “ليلى”.
- Manevi Müenneslik: Bazı isimlerde, yukarıdaki harfler olmasa bile, isim anlam olarak müennes kabul edilir. Örneğin: “مريم” (Meryem).
Müenneslik Çeşitleri
-
Ta-i Tenis:
- Tanım: İsmin sonuna gelen “ة” harfi ile belirlenir.
- Örnekler:
- İsim-i fail: فاتحة (fātiḥa – açan, kadın)
- İsm-i meful: معلومة (ma’lūma – bilinen, kadın)
- Sıfat-ı müşebbehe: حسنة (ḥasane – güzel, kadın)
- İstisnalar: Bazı vezinlerde, müennes isimler bile ta-i tenis almaz.
-
Elif-i Tenis:
- Tanım: İsmin sonundaki “ى” harfi ile belirlenir.
- Türleri: Elif-i maksura ve elif-i memdude olmak üzere ikiye ayrılır.
- Örnekler:
- Elif-i maksura: ليلى (leylâ), حُبْلَى (ḥublā – hamile)
- Elif-i memdude: حمراء (ḥamrā’ – kırmızı)
-
Manevi Müenneslik:
- Tanım: İsmim yapısı veya anlamı itibarıyla dişi olduğu anlaşılan isimlerdir.
- Örnekler: مريم (Meryem), زينب (Zeyneb)
Müennes İsimlerin Kullanımı
Müennes isimler, cümlelerde dişi isimleri ifade etmek için kullanılır. Bu isimlere, müennes zamirler, sıfatlar ve fiiller eşlik eder.
Örnek:
- هي طالبة ذكية. (Hiya tālibaẗun zakiyatun.) – O zeki bir öğrencidir. (O, kadın öğrenci)
Özet Tablo
Müenneslik Türü | Örnek | Açıklama |
---|---|---|
Ta-i Tenis | فاتحة | İsmin sonuna “ة” harfi eklenir. |
Elif-i Tenis | ليلى | İsmin sonuna “ى” harfi eklenir. |
Manevi Müenneslik | مريم | İsim kendi yapısıyla müennesliği belirtir. |