Mebnî Kelimeler

MEBNÎ KELİMELER
(الْكَلِمَاتُ الْمَبْنِيَّةُ)
Mebnî, yukarıda da ta’rîf edildiği gibi, cümlede yerine göre i’râb
alâmeti (sonundaki harekesi) değişmeyen kelimedir.

Mebnîler ikiye ayrılır:
(الْمَبْنِىُّ اللاَزِمُ) I-LazIm Mebni
(الْمَبْنِىُّ الْعَارِضُ) II-ArIz Mebni

I-Lazim Mebni (الْمَبْنِيُّ اللاَزِم) :Hig bir durumda sonu degismeyen ke-
limedir. Lâzım mebnî kelimeler üçe ayrılır:

A.Lâzım Mebnî İsimler: 1-Zamîrler, 2-İsm-i işâretler, 3-İsm-i mev-
sûller, 4-Şart isimleri, 5-İstifhâm (soru) isimleri, 6-Bazı kinâyeler (belgisiz
sıfatlar), 7-Bazı zarflar, 8-Fiil isimleri, 9-Savtlar (taklit edilen sesler).

B-Lâzım Mebnî Fiiller: 1-Mâzî, 2-Emir
C-Lâzım Mebnî Harfler: Bütün harfler

II.ArIz Mebni (ُالْمَبْنِىُّ الْعَارض) :Normalde mu’rabken bazi sartlarla
mebnî olan kelimedir.

1-Mu’rab: جَاءَ الرَّجُلُ، رَأَيْتُ الرَّجُلَ، أَثْنَيْتُ عَلَى الرَّجُلِ.

2-Mebnî: لَاَ رَجُلَ فِي الدَّارِ، يَا رَجُلُ

Yukarıdaki ilk üç cümlede (يَا رَجُلُ) kelimesi mu’rabken, umûmî
olumsuzluk bildiren ( لَاَ ) nın ismi olunca feth üzere mebnî, münâdâ olunca
zamm üzere mebnî olmuştur.

Ârız mebnîler ikiye ayrılır:
A-Ârız Mebnî İsimler: 1-Bazı münâdâlar, 2-Umûmî olumsuzluk
bildiren (لَاَ  )’nın ismi, 3-On birden on dokuza kadar sayı isimleri, 4-Bileşik
isim ve zarflar, 5-Cümleye muzâf olan zarflar, 6-Altı cihet ismi

B-Ârız Mebnî Fiiller: Bazı durumlarda muzâriler:
1-Nûn-u nisve’nin birleştiği muzâri fiiller
2- Te’kîd nûnunun birleştiği muzâri fiiller