NAHİV
Arapça Fiil Çeşitleri Tablosu
Arapça Fiil Çeşitleri Tablosu
Arapça fiiller, yapıları ve içerdikleri harf özelliklerine göre çeşitli sınıflara ayrılır. Bu sınıflandırmalar, Arapça dilbilgisinin temelini oluşturur. Aşağıdaki tabloda, en yaygın kullanılan iki sınıflandırma olan Aksam-ı Seba ve Aksam-ı Semaniye özetlenmiştir:
| Sınıflandırma | Kısım | Tanım | Örnek |
|---|---|---|---|
| Aksam-ı Seba (Yedi Kısım) | Sahih Fiil | Hemze, harf-i illet ve harf-i tad’if içermeyen fiil. | نَصَرَ (nasara – yardım etti) |
| Mehmuz Fiil | Asıl harflerinden birinde hemze bulunan fiil. | أَخَذَ (ehaze – aldı) | |
| Mudaaf Fiil | Asıl harflerinden biri tekrar eden fiil. | مَدَّ (medde – uzattı) | |
| Mutel Fiil | Asıl harflerinde harf-i illet bulunan fiil. | ||
| Misal Fiil | İlleti faul fiilinde olan mutel fiil. | وَعَدَ (veade – vaadetti) | |
| Ecvef Fiil | İlleti aynul fiilinde olan mutel fiil. | قَاَلَ (kale – söyledi) | |
| Nakıs Fiil | İlleti lamul fiilinde olan mutel fiil. | غَزَا (ğaza – gaza etti) | |
| Lefif Fiil | İlleti birden fazla harfte bulunan mutel fiil. | طَوَى (tava – dürdü) | |
| Aksam-ı Semaniye (Sekiz Kısım) | Sülasi Mücerred Salim | Üç harfli, hemze, harf-i illet ve harf-i tad’if içermeyen fiil. | نَصَرَ (nasara) |
| Sülasi Mücerred Gayr-ı Salim | Üç harfli, hemze, harf-i illet veya harf-i tad’if içeren fiil. | وَعَدَ (veade) | |
| Rübai Mücerred Salim | Dört harfli, hemze, harf-i illet ve harf-i tad’if içermeyen fiil. | دَحْرَجَ (dehrace – yuvarladı) | |
| Rübai Mücerred Gayr-ı Salim | Dört harfli, hemze, harf-i illet veya harf-i tad’if içeren fiil. | وَسْوَسَ (vesvese – fısıldadı) | |
| Sülasi Mezid Salim | Üç harfli, mezid ve hemze, harf-i illet, harf-i tad’if içermeyen fiil. | أَكْرَمَ (ekrame – ikram etti) | |
| Sülasi Mezid Gayr-ı Salim | Üç harfli, mezid ve hemze, harf-i illet veya harf-i tad’if içeren fiil. | أَوْعَدَ (evade – vaad ettirdi) | |
| Rübai Mezid Salim | Dört harfli, mezid ve hemze, harf-i illet, harf-i tad’if içermeyen fiil. | تَدَحْرَجَ (tedahrece – yuvarlandı) | |
| Rübai Mezid Gayr-ı Salim | Dört harfli, mezid ve hemze, harf-i illet veya harf-i tad’if içeren fiil. | تَوَسْوَسَ (tevesvese – vesveselendi) |
- Harf-i illet: Elif (ا), vav (و) ve ya (ي) harflerine verilen isimdir.
- Harf-i tad’if: Tekrar eden harfe verilen isimdir (örneğin, دَد).
- Mezid fiil: Bir fiile bir veya daha fazla harf eklenerek yeni bir anlam kazandırılan fiildir.
- Mücerred fiil: Hiçbir harf eklenmemiş, asıl halindeki fiildir.
- Faul, ayn ve lam: Fiilin kökünü oluşturan üç harfe verilen isimlerdir.